Ο HPV είναι ένας ιός ο οποίος έχει πάνω από 100 διαφορετικούς τύπους. Μπορεί να προσβάλει διάφορα σημεία του σώματος, όπως ο βλεννογόνος του στόματος και του φάρυγγα, τα εξωτερικά γεννητικά όργανα, ο κόλπος και ο τράχηλος της μήτρας, καθώς και ο πρωκτός. Είναι σημαντικός, γιατί έχει συνδεθεί αιτιολογικά με τα οξυτενή κονδυλώματα και καρκίνους.
Περίπου 40 τύποι μολύνουν το κατώτερο γεννητικό σύστημα και χωρίζονται σε δύο κατηγορίες (υψηλού και χαμηλού κινδύνου) ανάλογα με την ικανότητά τους να προκαλέσουν προκαρκινικές αλλοιώσεις. Ο ιός HPV είναι εξαιρετικά συνήθης. Οι τύποι του ιού που προσβάλλουν το δέρμα, μεταδίδονται κατά την απλή επαφή με κάποιον φορέα του ιού. Οι τύποι που προσβάλλουν τα γεννητικά όργανα μεταδίδονται με τη σεξουαλική επαφή. Ο ιός είναι πολύ κοινός και μεταδίδεται πολύ εύκολα, ορισμένες φορές ακόμη και με τη χρήση προφυλακτικού.
Υπολογίζεται ότι πάνω από 75% του σεξουαλικά δραστήριου πληθυσμού σήμερα θα έρθει σε επαφή με τον ιό κάποια στιγμή στην ζωή του, αλλά στο 50% των περιπτώσεων νέων γυναικών υποστρέφεται χωρίς θεραπεία.
Ο σύντροφός σας μπορεί να είναι φορέας του ιού χωρις να παρουσιάζει οποιαδήποτε σημεία ή συμπτώματα και μπορεί να τον μεταδώσει σε εσάς.
Σχεδόν το 100% των περιστατικών του καρκίνου του τραχήλου προκαλούνται απο τον ιό HPV. Κάποιοι τύποι του προκαλούν επίσης και τα οξυτενή κονδυλώματα, τα οποία δεν είναι επικίνδυνα, αλλά στα γεννητικά όργανα προκαλούν συναισθηματική ένταση, μπορεί να επανεμφανιστούν αλλά μπορεί και πρέπει να αφαιρούνται με τη χρήση φαρμάκων, χειρουργικής επέμβασης ή laser.
Πρέπει να τονιστεί ότι HPV λοίμωξη δεν σημαίνει καρκίνος, αλλά χρειάζεται η κατάλληλη παρακολούθηση και θεραπεία. Ορισμένοι τύποι HPV μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας (υψηλού κινδύνου). Αν είστε καπνίστρια, καλο θα ηταν να σταματήσετε το κάπνισμα γιατί καθιστά το ανοσοποιητικό σας σύστημα λιγότερο αποτελεσματικό στην καταπολέμηση των λοιμώξεων με τον ιό HPV.
Εδώ και λίγα χρόνια εχει εγκριθεί η χρήση εμβολίου το οποίο αποτρέπει την μόλυνση από επικίνδυνους τύπους του ιού. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το εννιαδύναμο εμβόλιο το οποίο συστήνεται ανεπιφύλακτα για εμβολιασμό σε κορίτσια και αγόρια από την νεαρή ηλικία, καθώς και σε γυναίκες που δεν έχουν προσβληθεί από τους τύπους του ιού που περιλαμβάνει το εμβόλιο.
Προληπτική εξέταση για τον έλεγχο του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, αποτελει το τεστ Παπανικολάου που ονομάστηκε έτσι προς τιμή του Έλληνα ιατρού ο οποίος το εφήρμοσε πρώτος.
Πρέπει να γίνεται σε τακτική βάση από όλες τις γυναίκες μετά την έναρξη των σεξουαλικών επαφών, σύμφωνα με τις οδηγίες του γυναικολόγου. Εκτός από την ανίχνευση δυσπαλασιών σε αρχικά στάδια (άρα την πλήρη ίαση τους με απλές μεθόδους), ανιχνεύει και τυχόν λοιμώξεις του ουρογεννητικού συστήματος ακόμη και χωρίς την ύπαρξη συμπτωμάτων.
Για την διενέργεια του τεστ, το καλύτερο χρονικό διάστημα θεωρείται μεταξύ 8ης -12ης μέρας του κύκλου, μετρώντας από την πρώτη μέρα της περιόδου, αλλά μπορεί να γίνει και οποιαδήποτε μέρα του κύκλου εκτός περιόδου. Για να διασφαλιστούν τα πιο ακριβή αποτελέσματα πρέπει να αποφεύγεται η σεξουαλική επαφή, η χρήση ταμπόν και οι ενδοκολπικές αλοιφές ή ενδοκολπικά υπόθετα για 48 ώρες πριν τη λήψη.
Η εξέταση είναι ανώδυνη και λαμβάνονται κύτταρα αποφολιδωμένα από τον τράχηλο και το κόλπο με σπάτουλα και βουρτσάκι. Λίγες γυναίκες αναφέρουν μία ελάχιστη ενόχληση κατά την λήψη, που διαρκεί δευτερόλεπτα. Είναι επίσης φυσιολογικό αν παρατηρηθεί μετά τη λήψη, κάποιες φορές σε λίγες γυναίκες, ελάχιστο αίμα, ροζ ή ανοιχτού κόκκινου χρώματος, το οποίο όμως θα σταματήσει άμεσα.Τα δείγματα στρώνονται σε μικρά γυάλινα πλακάκια, μονιμοποιούνται και μετά από μια μικρή επεξεργασία, εξετάζονται σε δεύτερο χρόνο από κυτταρολόγους στο μικροσκόπιο (κλασσικό τεστ). Υπάρχει επίσης η δυνατότητα τα κύτταρα του δείγματος να τοποθετηθούν σε φιαλίδιο με μονιμοποιητικό υγρό και να ακολουθήσει αυτόματη διαδικασία επεξεργασίας τους με ειδικό μηχάνημα (Κυτταρολογία Υγρής Φάσης – thin prep).
Συχνό εύρημα του τεστ παπ όπως αναφέρθηκε, ειναι η λοίμωξη απο HPV η οποία συνδέεται με δυσπλασίες του τραχήλου της μήτρας. Όταν συναντάται, χρειάζεται να γίνει κολποσκόπηση (και να παρθούν βιοψίες), καθώς και τυποποίηση των ιών και στενότερη παρακολούθηση. H ταυτοποίηση του ιού με το HPV DNA τεστ είναι χρήσιμο εργαλείο για την επιλογή της καταλληλότερης θεραπευτικής προσέγγισης.
Η κολποσκόπηση είναι μία ανώδυνη διαγνωστική εξέταση, κατά την οποία δίνεται η δυνατότητα στον γυναικολόγο να εξετάσει λεπτομερώς τον τράχηλο και τον κόλπο της γυναίκας, με τη βοήθεια του κολποσκοπίου ειδικά αν στο αποτέλεσμα του τεστ παπ επισημαίνεται κάτι τέτοιο ή η ύπαρξη HPV λοίμωξης . Το κολποσκόπιο αποτελείται ουσιαστικά από ένα σύστημα μεγεθυντικών φακών υψηλής ευκρίνειας. Στα πλαίσια της εξέτασης αυτής και εφόσον αναγνωριστούν παθολογικές περιοχές, λαμβάνονται βιοψίες, οι οποίες αποστέλλονται προς ιστολογική εξέταση και κατόπιν προγραμματισμός της πιθανά απαιτούμενης αντιμετώπισης.
Καλό θα ήταν κάθε γυναίκα να μην αμελεί τον συστηματικό της έλεγχο με το τεστ παπ, αλλα και να συζητήσει με τον ιατρό για όλες τις διαθέσιμες επιλογές πρόληψης και ελέγχου που υπάρχουν!